Điểm tin môi trường ngày 01/04

Việt Nam đứng thứ 3 Đông Nam Á và thứ 36 thế giới về ô nhiễm bụi PM2.5; Nhặt rác để… Thiền; Hải Dương ra mắt mô hình phân loại, xử lý rác thải hữu cơ tại nhà; Năm 2021, thế giới thiệt hại 82 tỷ USD do lũ lụt; Mạng lưới theo dõi sự luân chuyển của rác thải nguy hại trên toàn cầu; … là những thông tin sự kiện môi trường đáng chú ý trong ngày.

TRONG NƯỚC

Việt Nam đứng thứ 3 Đông Nam Á và thứ 36 thế giới về ô nhiễm bụi PM2.5

 Mặc dù đã có cải thiện, Việt Nam vẫn thuộc nhóm các nước có nồng độ bụi PM2.5  vượt 3 - 5 lần ngưỡng khuyến nghị của WHO. Theo "Báo cáo Chất lượng không khí Toàn cầu 2021" do IQAir/AirVisual mới công bố, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm 2021 tại Việt Nam theo trọng số dân số là 24,7 μg/m3, có xu hướng giảm so với năm 2020 (28,1 μg/m3) và năm 2019 (34,1 μg/m3). Với kết quả này, Việt Nam đứng thứ 3/9 quốc gia Đông Nam Á (sau Indonesia và Myanmar) và đứng thứ 36/117 quốc gia trên thế giới có nồng độ PM2.5 trung bình năm cao nhất (đứng đầu là Bangladesh). Báo cáo lần này xét theo tiêu chuẩn mới chặt chẽ hơn do WHO công bố năm 2021 về mức không khí sạch khuyến nghị cho con người (giảmnồng độ bụi PM2.5từ 10 μg/m3 xuống còn 5 μg/m3), do đó, Việt Nam hiện đang trong nhóm “màu cam”, tức các nước có nồng độ bụi PM2.5 vượt 3 - 5 lần ngưỡng khuyến nghị của WHO.

Do độ sẵn có của dữ liệu, có 15 thành phố của Việt Nam được đưa vào theo dõi trong báo cáo. Tại Hà Nội, nồng độ PM2.5 trung bình năm 2021 giảm 4,5% so với năm 2020, từ 37,9 μg/m3 xuống còn 36,2 μg/m3, xếp thứ 10/15 khu vực Đông Nam Á. Thái Nguyên và Hải Phòng có mặt trong nhóm 5 thành phố ô nhiễm nhất Đông Nam Á; trong khi chất lượng không khí ở TP.HCM, Đà Nẵng, Huế có xu hướng cải thiện trong năm 2021, giảm xuống dưới 25 μg/m3- mức tương đương tiêu chuẩn hiện hành của Việt Nam. Báo cáo IQAir/AirVisual năm 2021 phân tích dữ liệu nồng độ bụi PM2.5 từ 6.475 thành phố và 117 quốc gia, vùng lãnh thổ. Dữ liệu được thu thập từ các trạm quan trắc của chính phủ và các thiết bị đo chất lượng không khí sử dụng cảm biến của tư nhân. Kết quả cho thấy trên thế giới, chỉ có 3% số thành phố và không có quốc gia nào có nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm nằm dưới ngưỡng Khuyến nghị về chất lượng không khí mới của WHO – theo Khoahocphattrien.

Nhặt rác để… Thiền

Theo ghi nhận của Baotainguyenmoitruong, Chùa Từ Tân (quận Tân Bình, TP.HCM) một ngày cuối tháng 3 bỗng trở nên sôi động. Là bởi có sự xuất hiện của hơn 30 thành viên của Hội Yêu Rác cùng các bạn trẻ đoàn viên thanh niên và những tín đồ Phật tử. Họ đã tổ chức buổi nhặt rác nhân khóa Thiền đầu năm để khởi đầu cho một khóa học ý nghĩa hơn. Từ sáng sớm, các thành viên của Hội đã tập trung tại khuôn viên chùa, sau đó các bạn Hội viên trẻ trung, năng động và đầy nhiệt huyết đã cùng nhau tỏa ra các con hẻm nhỏ quanh khu vực Chùa để nhặt rác, dọn dẹp đường đi sạch sẽ cho mọi người qua lại thuận tiện hơn. Ban đầu hoạt động này chỉ có 30 bạn Hội viên và thanh niên thực hiện; thế nhưng chỉ một lát sau, đã thu hút sự quan tâm và ủng hộ của đông đảo người dân xung quanh, nhiều em nhỏ đang độ tuổi tiểu học cũng tích cực tham gia.

Vì vậy, số người tham gia ngày càng đông nên không chỉ thấp thoáng trên đường màu áo trắng - xanh của Hội Yêu Rác mà còn có màu áo nâu - ghi của các tín đồ Phật tử, màu áo của người dân, các em nhỏ xen lẫn tạo thành một bức tranh đẹp cả về hình thức và tấm lòng khi họ không ngại ngần cúi xuống nhặt từng mảnh rác làm đẹp môi trường. Được biết, Hội Yêu Rác có mặt ở hầu khắp các địa phương trên toàn quốc. Đây là nơi gặp nhau của những người yêu môi trường. Hội thường xuyên tổ chức các hoạt động nhặt rác, đặc biệt là vào dịp cuối tuần và đã thu hút được rất đông các bạn thanh niên, sinh viên tham gia. Hoạt động của Hội vừa cải thiện môi trường vừa lan tỏa những hành động đẹp vì môi trường vào cuộc sống. Hội Yêu Rác hy vọng rằng những hành động thiết thực, ý nghĩa như thế này sẽ ngày càng được tổ chức rộng rãi để lan tỏa tình yêu môi trường đến với cộng đồng.

Hải Dương ra mắt mô hình phân loại, xử lý rác thải hữu cơ tại nhà

Hội Phụ nữ thành phố Hải Dương vừa ra mắt mô hình “phân loại rác thải sinh hoạt, xử lý rác thải hữu cơ tại nhà” nhằm thay đổi hành vi, thói quen phân loại rác thải qua đó giữ gìn vệ sinh môi trường theo hướng bền vững. Mô hình thí điểm được triển khai ở xã Gia Xuyên, xã Tiền Tiến và phường Hải Tân với 90 hộ gia đình hội viên phụ nữ tham gia. Hội phụ nữ thành phố đã trao tặng 160 thùng ủ rác hữu cơ, 50 chiếc làn nhựa và 30kg chế phẩm sinh học EMIC; đồng thời hướng dẫn các hộ gia đình phương pháp phân loại rác thải, cách sử dụng thùng ủ rác hữu cơ, pha chế phẩm sinh học.

Theo Baonhandan, mô hình tổ phụ nữ “phân loại rác thải sinh hoạt, xử lý rác thải hữu cơ tại nhà” là mô hình bảo vệ môi trường, thông qua đó tuyên truyền, vận động nhân dân ở các khu dân cư nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, thói quen phân loại rác thải tại hộ gia đình và xử lý rác thải hữu cơ bằng chế phẩm vi sinh, tăng cường tái chế, tái sử dụng rác thải, giảm thiểu lượng rác thải phải xử lý bằng biện pháp chôn lấp, qua đó, giữ gìn vệ sinh môi trường theo hướng bền vững. Thực hiện tốt cuộc vận động “xây dựng gia đình 5 không 3 sạch”, các tổ hội phụ nữ ở các xã, phường tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn, vận động hội viên phụ nữ phân loại rác thải sinh hoạt tại từng gia đình… góp phần xây dựng thành phố Hải Dương trở thành đô thị xanh, thông minh, thân thiện, an toàn.

THẾ GIỚI

Năm 2021, thế giới thiệt hại 82 tỷ USD do lũ lụt

Ngày 30/3, cơ quan tái bảo hiểm Swiss Re Institute cho biết, năm 2021, lũ lụt khiến nền kinh tế toàn cầu thiệt hại hơn 82 tỷ USD, chiếm gần một phần ba tổng thiệt hại do thảm họa thiên nhiên gây ra. Nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Nature cho thấy, những vùng biển chung quanh Scotland và miền bắc nước Anh đã gây ra nhiều cơn bão cực mạnh trong những thập kỷ gần đây. Trong một tuyên bố, ông Martin Bertogg, người phụ trách các nguy cơ thảm họa tại Swiss Re, cho biết: “Lũ lụt ảnh hưởng đến gần 1/3 dân số thế giới, nhiều hơn bất kỳ nguy cơ nào khác. Vào năm 2021, đã có hơn 50 trận lũ lụt nghiêm trọng trên khắp thế giới, thường do lượng mưa cực lớn và nước dâng do bão ven biển gây ra. Từ lâu, các nhà khoa học nghĩ rằng lũ lụt nghiêm trọng hơn dọc theo các bờ biển trũng thấp là chỉ do mực nước biển dâng cao, gây ra bởi biến đổi khí hậu làm tan băng ở vùng cực và nước biển ấm lên khiến nước dâng – theo Nhandan.

Nhưng giờ đây, theo nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Nature, các nhà khoa học phát hiện ra rằng, kể từ năm 1960, ở các khu vực phía bắc của Vương quốc Anh, các cơn bão mạnh hơn và thường xuyên hơn trên Bắc Đại Tây Dương đã dẫn đến các đợt triều cường mạnh hơn. Hoạt động gia tăng của bão là nguyên nhân cho sự gia tăng lũ lụt do bão cực đoan cũng như mực nước biển dâng. Tuy nhiên, chung quanh lục địa châu Âu, thời tiết dịu hơn đã loại bỏ tác động của triều cường do nước biển dâng từ năm 1960 đến năm 2018. Tiến sĩ Francisco Calafat, Trung tâm Hải dương học Vương quốc Anh, tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Hầu hết các quốc gia chỉ tính đến nguy cơ mực nước biển dâng và đều giả định khả năng nước dâng cực đoan sẽ không thay đổi". Ông cho rằng điều này có thể khiến các chính phủ đánh giá thấp lũ lụt trong tương lai. Theo một nghiên cứu năm 2018 trên tạp chí Nature Climate Change, nếu các nước châu Âu không thích ứng với nguy cơ lũ lụt ngày càng gia tăng, vào năm 2100, họ có thể phải đối mặt với thiệt hại hằng năm lên tới gần 1 nghìn tỷ euro (tức 1,1 nghìn tỷ USD). Vương quốc Anh sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất, chiếm khoảng 1/5 số thiệt hại đó.

Mạng lưới theo dõi sự luân chuyển của rác thải nguy hại trên toàn cầu

 Nhandan thông tin: Một nhóm các nhà nghiên cứu tại Viện Vật lý liên ngành và Hệ thống phức tạp ở Tây Ban Nha đã tạo ra một “mạng lưới rác thải toàn cầu” và sử dụng nó để theo dõi sự di chuyển của chất thải nguy hại trên thế giới. Trong bài báo đăng trên tạp chí Nature Communications mới đây, nhóm đã giới thiệu các yếu tố tạo nên mạng lưới rác thải của họ và những thông tin mà mạng lưới này cung cấp liên quan đến sự luân chuyển của các rác thải nguy hại trên toàn cầu. Theo các nhà nghiên cứu, mỗi năm có khoảng 7-10 tỷ tấn chất thải được tạo ra, trong đó khoảng 300-500 tấn là chất thải nguy hại. Nhằm xử lý lượng nguyên liệu khổng lồ này, hoạt động buôn bán chất thải đã hình thành và phát triển. Một số nước vận chuyển một phần rác thải của họ sang các quốc gia khác. Các quốc gia này được trả tiền để tiếp nhận, và thường sử dụng chúng như một loại tài nguyên. Xử lý chất thải có thể tạo ra nhiều nguyên vật liệu có giá trị, chẳng hạn như vàng trong đồ điện tử. Trong nỗ lực mới này, các nhà nghiên cứu đã bắt tay vào tìm hiểu việc buôn bán chất thải và đặt tên cho công trình nghiên cứu này là “mạng lưới rác thải toàn cầu”.

Để có được cái nhìn tốt hơn về mạng lưới rác thải, đặc biệt là hoạt động buôn bán chất thải nguy hại, nhóm nghiên cứu đã tạo ra một mô hình toán học để mô tả các đặc điểm của nó bằng cách sử dụng dữ liệu thu thập từ các quốc gia trên thế giới trong giai đoạn 2001-2019. Mạng lưới theo dõi sự luân chuyển của rác thải nguy hại trên toàn cầu -0  “Mạng lưới rác thải toàn cầu” của nhóm các nhà nghiên cứu tại Viện Vật lý liên ngành và Hệ thống phức tạp ở Tây Ban Nha. (Ảnh: Nature Communications) Họ phát hiện rằng, hơn 1,4 triệu tấn chất thải nguy hại đã được các quốc gia báo cáo theo các thỏa thuận của Công ước Basel trong khoảng thời gian trên. Ngoài ra, một lượng lớn loại chất thải này cũng đã bị xả ra môi trường một cách bất hợp pháp. Các nhà nghiên cứu nhận thấy, họ có thể sử dụng mô hình của mình để xác định những quốc gia đang nhập khẩu và xuất khẩu chất thải nguy hại, và cả những quốc gia ở tại hoặc gần các điểm bão hòa chất thải. Trong số đó, 28 quốc gia được cho là đang có nguy cơ quá tải rác, và điều này có thể dẫn đến việc xử lý kém hiệu quả các chất thải nguy hại. Những tình huống như vậy có khả năng gây ra các vấn đề về môi trường và sức khỏe cho những người sống gần các bãi rác.

EU hạn chế sản phẩm hàng hoá có vòng đời ngắn để bảo vệ môi trường

Định hướng của EU là các sản phẩm hàng hoá dùng một lần hoặc có vòng đời ngắn sẽ bị hạn chế để góp phần giảm ô nhiễm môi trường. Liên minh Châu Âu (EU) vừa tuyên bố rằng tổ chức này đang có kế hoạch nhằm hạn chế sử dụng các sản phẩm hàng hoá (đặc biệt là quần áo) một lần. Điều này có nghĩa là trong tương lai, các sản phẩm hàng hoá sẽ có vòng đời dài hơn. Bên cạnh đó, các dạng sản phẩm hàng hoá dùng một lần hoặc có tuổi thọ ngắn hạn sẽ bị hạn chế. Phó Chủ tịch Ủy ban Frans Timmermans cho biết: “Chúng tôi muốn các sản phẩm hàng hoá bền vững trở thành tiêu chuẩn. Quần áo chúng ta mặc sẽ lâu hơn ba lần giặt. Đã đến lúc chấm dứt mô hình sản xuất hàng hóa có vòng đời ngắn, có hại cho hành tinh, sức khỏe và nền kinh tế của chúng ta...”.

Theo ông Timmermans, kế hoạch mới của EC nhằm làm cho các sản phẩm tại thị trường EU bền hơn, có thể tái sử dụng và sửa chữa được. Ông nhấn mạnh đây là một phần trong nỗ lực cải thiện sự đóng góp của nền kinh tế tuần hoàn đối với các chính sách khí hậu và giảm thiểu chất thải. Theo EU, khối các quốc gia thuộc tổ chức này đã thải ra khoảng 4 triệu tấn rác thải điện tử, nhưng chưa đến 40% được tái chế. Thực tế này sẽ buộc các nhà kinh doanh các sản phẩm phải đáp ứng các yêu cầu về thông tin và nhãn mác, chẳng hạn như thông tin mức độ sửa chữa của sản phẩm. Các nhà sản xuất cũng sẽ phải tạo một “hộ chiếu kỹ thuật số cho các sản phẩm” với thông tin bổ sung cho những người sửa chữa hoặc tái chế, chẳng hạn như chi tiết về nội dung tái chế của nguyên liệu hoặc các vấn đề về chuỗi cung ứng.

Theo moitruong