Mới đây, Bộ TN&MT đã ban hành Dự thảo Nghị định thi hành Luật BVMT năm 2020 “Áp dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất” (BAT). Để cùng trao đổi, thảo luận, đóng góp vào việc hoàn thiện Nghị định, bài viết của ông Lê Minh Đức - Chuyên gia tư vấn độc lập phân tích thực tế áp dụng BAT tại các nước và một số đề xuất thể chế hóa việc triển khai áp dụng tại Việt Nam trong thời gian tới.

Thực tế áp dụng  BAT tại các nước

Trong kết luật BAT , nhóm công tác kỹ thuật cũng đồng thời xác định BAT-AEL và BAT-AEPL. BAT-AEL (BAT-Associated Emission Limit) được hiểu là mức phát thải đạt được khi sử dụng BAT. BAT-AEPL (BAT- Associated Environmental Performance Level) là thông số công nghệ của cơ sở/nhà máy đang vận hành, thể hiện sự vượt trội (well performance) trong giảm thiểu phát thải và kiểm soát ô nhiễm, sử dụng hiệu quả tài nguyên và năng lượng.Từ các giá trị BAT-AEL và BAT-AEPL, Nhà nước xác định ELV (Emission Limit Value) đưa thành quy định của Luật và điều kiện giấy phép. ELV được thể hiện dưới dạng hàm lượng chất ô nhiễm trên thể tích, cũng có khi chúng được thể hiện bằng hàm lượng trên khối lượng sản phẩm hoặc trên nguyên liệu sử dụng. Về nguyên tắc, ELV không được vượt quá giá trị BAT-AEL và BAT-AEPL, chỉ có thể nhỏ hơn hoặc bằng. Trong quy định pháp luật của các nước, không có khái niệm “hướng dẫn kỹ thuật áp dụng BAT” vì BAT không phải đối tượng ràng buộc, chỉ có đầu ra của BAT như BAT-AEL và ELV mới nằm trong các quy định.  Bước tiếp theo, đưa trần phát thải ELV vào giấy phép, xây dựng điều kiện và nội dung của giấy phép (như hộp dưới). Luật quy định chủ doanh nghiệp có các hoạt động gây ô nhiễm nằm trong phụ lục đính kèm Luật phải xin giấy phép tích hợp ELV dựa trên BAT, đồng nghĩa phải đáp ứng điều kiện giấy phép (như ELV). Để đạt được điều đó, doanh nghiệp buộc phải áp dụng BAT hoặc kỹ thuật/công nghệ tương đương.Hệ thống cấp phép dựa trên BAT (BAT based Permitting System) là cơ sở nền tảng trong quy đinh pháp luật về áp dụng BAT. Đây là cách tiếp cận tổng hợp, phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm một cách tổng thể khác với cách giải quyết từng vấn đề môi trường riêng lẻ như trước.  Loại giấy phép chứa đựng các điều kiện phát thải dựa trên BAT (ELV) gọi là giấy phép môi trường tích hợp (Integrated environmental permits). 

NỘI DUNG GIẤY PHÉP  (PERMIT CONDITION)

1.     Mô tả cơ sở được cấp phép (The Permitted Installation)

2.     Các vấn đề vận hành (Operational Matters)

2.1.  Sử dụng nguyên liệu thô và nước (Use of Raw Materials and Water)

2.2.  Các kỹ thuật phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm và chất thải (Techniques for Prevention and Control of Emissions and Waste)

2.3.  Quản lý chất thải (Waste Management)

2.4.  Sử dụng năng lượng và hiệu quả (Energy Use and Efficiency)

2.5.  Tình huống khẩn cấp (Emergency Preparedness)

2.6.  Hệ thống Quan trắc (Monitoring Systems)

2.7.  Hủy bỏ và sửa chữa (Decommissioning and Remediation)

3.       Giá trị giới hạn phát thải  (Emission Limit Value)

3.1.  Phát thải vào không khí (Emissions to the Atmosphere)

3.2.  Xả thải vào nước mặt (Discharges to Surface Waters)

3.3.  Xả thải vào cống và nhà máy xử lý nước thải (Discharges to the Sewer or Wastewater Treatment Plant)

3.4.  Xả thải vào đất Discharges to the Ground

3.5.  Ô nhiễm tiếng ồn và tác động khác (Noise Emissions and Other Impacts)

4.     Các điều kiện bên ngoài  (Off-site condition)

5.     Các kế hoạch cải thiện môi trường (Improvement Programme)

6.     Lưu trữ (Records)

7.     Báo cáo và thông báo (Reporting and Notifications)

7.1.  Reporting

7.2.  Notifications

8.     Trả phí môi trường và khác (payment of Environmental Taxes and Charges)

9.     Hiệu lực pháp lý và các điều khoản thay đổi (Validity and Provisions for Variation