Rác thải là vấn đề của mọi quốc gia, tuy nhiên, với chính sách quản lý và biện pháp xử lý đúng có thể tạo ra hiệu quả khai thác từ chính rác thải.

Đưa công nghệ cao vào quản lý rác thải

Ngân hàng Thế giới từng đưa ra cảnh báo, số lượng chất thải rắn mà loài người thải ra, sẽ tăng từ 1,3 tỷ tấn hiện nay lên 2,2 tỷ tấn vào năm 2025, chi phí quản lý chất thải trên toàn cầu tăng từ 205 tỷ USD lên 375 tỷ USD/năm.

Nếu không có chiến lược xử lý và tái chế chất thải rắn ở các thành phố có tốc độ đô thị hóa nhanh và các quốc gia thu nhập thấp, việc xảy ra cuộc khủng hoảng rác là khó tránh khỏi.

Sân bay quốc tế Chubu Centrair, Nhật Bản, được xây trên đảo nhân tạo bồi lấp từ rác. (Ảnh: KT)

Ý thức được các thách thức của tương lai, nhiều quốc gia đã có chính sách thiết thực về quản lý, thu gom và xử lý rác. Họ đưa ra nhiều biện pháp và quy định để khuyến khích người dân chấp hành, tăng tỷ lệ tái chế thông qua phân laoij rác tại nguồn từ các hộ gia đình, áp dụng công nghệ xử lý, tái chế rác hiện đại; các trường hợp cố tình vi phạm sẽ bị xử phạt nghiêm khắc... Để giảm gánh nặng chi phí cho người dân, chính quyền nhiều nơi cũng tiến hành trợ giá cho các công ty thu gom rác.

Chất thải rắn bao gồm cả rác thải và bùn từ các nhà máy xử lý nước thải và các loại phế thải khác từ các hoạt động công nghiệp, các chất thải có thể gây ô nhiễm được xử lý theo phương pháp riêng, không phải đem chôn. Tùy loại, rác hữu cơ nhà bếp một phần được sử dụng để trồng nấm thực phẩm; phần lớn hơn được chôn lấp có kiểm soát để thu hồi khí bioga cung cấp cho phát điện, làm phân bón. Hầu hết rác thải có các đặc tính phù hợp được tận dụng làm nguyên liệu, hoặc sử dụng trong ngành xây dựng...

Nhiều nước đã ứng dụng công nghệ cao trong quản lý rác thải - một quy trình khép kín, tự động hóa ở mức cao, từ thu gom cho đến tái chế/tiêu hủy. Thông qua thu thập, phân tích xử lý dữ liệu từ các cảm biến thời gian thực, các dữ liệu này được xử lý bởi các thuật toán thông minh và tối ưu hóa sẽ tạo ra quy trình quản lý chất thải tối ưu, làm trong sạch môi trường và tiết kiệm chi phí.

Tuy nhiên, để các hệ thống thu gom rác thải thông minh hoạt động hiệu quả, bên cạnh ứng dụng công nghệ mới nhất, ý thức con người vẫn là quyết định. Sự kết hợp hài hòa giữa ứng dụng công nghệ và chính sách quản lý vào đời sống xã hội làm giảm tối đa các tác nhân gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường do việc xả thải bừa bãi - yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại của một thành phố thông minh.

Xử lý hiệu quả

Sử dụng vật liệu tái chế sẽ giúp giảm đáng kể mức độ ô nhiễm so với sử dụng vật liệu mới; việc chôn lấp và đốt rác là các phương pháp không chỉ có tác động rất lớn về môi trường mà còn gây thiệt hại về mặt kinh tế; nước từ rác thải chôn lấp lan ngấm xuống làm ô nhiễm đất và mạch nước ngầm, mà để xử lý triệt để, cần một nguồn ngân sách rất lớn.

Theo một nghiên cứu, hầu hết các túi nilon chỉ được sử dụng một lần duy nhất sau khi sản xuất và 95% giá trị của các túi nilon, tương đương khoảng 80 - 120 tỷ USD đang bị lãng phí mỗi năm. Ước tính, việc tái chế 1 tấn nhựa sẽ giúp tiết kiệm 3,8 thùng dầu thô; hiện tại, tỷ lệ tái chế rác thải hàng năm tại Mỹ là trên 30% (khoảng 90 triệu tấn/năm), nếu tỷ lệ tái chế đạt 75%, sẽ tương đương với việc giảm được lượng khí thải của 55 triệu ôtô đi lại trên đường, đồng thời tạo mới 1,5 triệu việc làm cho nền kinh tế.

Nguồn: VOV