Một báo cáo nghiên cứu công bố ngày 16/9 của tạp chí Nature cảnh báo ô nhiễm không khí khiến hơn 3 triệu người trên thế giới tử vong mỗi năm và con số này sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050. Trước thực trạng này, các nhà khoa học đã và đang tìm ra những giải pháp làm hạn chế ô nhiễm không khí nhằm làm giảm số người tử vong trong những năm tới.

Báo cáo chỉ ra rằng khoảng 75% số nạn nhân tử vong do các bệnh liên quan đến tim mạch vì hít phải khí độc trong thời gian dài, số còn lại không thể qua khỏi do mắc ung thư phổi và các bệnh về hô hấp. Ngoài ra, báo cáo trên cũng cảnh báo nếu các nước trên thế giới không đưa ra được các quy định nghiêm ngặt liên quan đến vấn đề này thì số người tử vong do ô nhiễm không khí sẽ tăng lên 6,6 triệu người trong 35 năm tới.

Những thủ phạm gây chết nhiều nhất liên quan đến ô nhiễm là bệnh tim, đột quị, bệnh phổi và ung thư phổi. Ngoài ra nó còn để lại những hậu quả lâu dài như khuyết tật bẩm sinh và suy giảm chức năng tâm thần do chất lượng không khí kém.

Số tử vong bao gồm 4,3 triệu người chết do ô nhiễm không khí trong nhà, chủ yếu do đun nấu bằng bếp than, củi. Tác động của ô nhiễm không khí ngoài trời ước tính là 3,7 triệu, với nguôn gây ô nhiễm từ đốt than tới động cơ diesel.

Nhiều người phải hứng chịu cả hai dạng ô nhiễm này này, và do không thể tách riêng số tử vong nên đã đưa tới con số ước tính chung là 7 triệu người.

Những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là khu vực Đông Nam Á, bao gồm Ấn Độ và Indonesia, và khu vực Tây Thái Bình Dương, từ Trung Quốc tới Philippines.

Những khu vực này có 3,3 triệu người chết lien quan đến ô nhiễm không khí trong nhà và 2,6 triệu người chết do ô nhiễm ngoài trời – với tổng số tính chung là 5,1 triệu.

Ở châu Phi, số tử vong tính chung là 680.000, trong khi có khoảng 400.000 người chết ở Trung Đông, 287.000 người chết ở các nước Châu Âu thu nhập thấp và trung bình, và 131.000 người chết ở châu Mỹ La tinh do ô nhiễm không khí.

Số tử vong ở các nước thu nhập cao là 295.000, với 96.000 ở Bắc Mỹ và 68.000 ở các thuộc Thái Bình Dương gồm Australia và Nhật.

Các giải pháp mới chống ô nhiễm không khí
Lọc không khí công nghệ cao: Hạn chế khí bẩn phát tán ra môi trường được xem là giải pháp hàng đầu để chống ô nhiễm, do vậy, nhiều thành phố bị ảnh hưởng nặng nề đang chuyển sang các giải pháp chống ô nhiễm công nghệ cao.

Tại Mexico, Bệnh viện Manuel Gea González ở Thủ đô Mexico City đã trình làng tòa nhà “hút khói”, tọa lạc trên một diện tích rộng 2.500 mét vuông. Tòa nhà được phủ sơn titan điôxít (TiO2) có khả năng phản ứng với ánh sáng để trung hòa các tác nhân gây ô nhiễm không khí. Theo các nhà thiết kế, tòa nhà này có thể vô hiệu hóa lượng khói do 1.000 chiếc xe hơi thải ra mỗi ngày.

Ở Ý, dự án Palazzo Italia cũng sử dụng loại vật liệu tương tự để sơn phủ tòa nhà 6 tầng với tổng diện tích hơn 13.000 mét vuông (ảnh) và dự kiến sẽ ra mắt tại thành phố Milan vào năm 2015. Trong khi đó tại Hà Lan, các nhà khoa học cũng đã áp dụng kỹ thuật phủ sơn TiO2 cho các con đường và khẳng định cách làm này giúp giảm đến 45% tình trạng ô nhiễm. Được biết, việc áp dụng TiO2 không quá tốn kém, mà chỉ mất thêm 4-5% chi phí xây dựng.

Ngoài những tòa nhà có diện tích lớn, TiO2 còn có thể sử dụng cho những bề mặt nhỏ hơn, như bảng quảng cáo, áp phích, thậm chí trên quần áo. Bằng cách kết hợp các hạt nano TiO2 vào bột giặt, quần áo sẽ có chức năng lọc không khí sau khi giặt. Nhà hóa học polymer Tony Ryan thuộc Đại học Sheffield (Anh) cho biết mỗi một bộ quần áo như vậy có thể loại bỏ 5-6 gram nitơ điôxít (NO2) mỗi ngày.
Cảm biến MicroPEM – giải pháp chống ô nhiễm cá nhân: Nhằm giúp mọi người nhận biết sớm nguy cơ bị nhiễm độc, Viện RTI chuyên cung cấp các giải pháp y tế ở Mỹ đã phát triển cảm biến MicroPEM, với khả năng thu thập dữ liệu môi trường để giúp người dùng kiểm soát rủi ro. Các thử nghiệm ban đầu cho thấy cảm biến này có thể phát hiện khí ô nhiễm trong nhà thải ra từ các bếp lò, nguyên nhân làm khoảng 2 triệu người thiệt mạng (do hít phải khói độc) mỗi năm tại những nước đang phát triển. 

Thiết bị được cho có thể áp dụng cho nhiều môi trường khác nhau để phát hiện ra hàng loạt mối đe dọa cho sức khỏe. Theo Tiến sĩ Charles Rodes, trưởng nhóm phát triển MicroPEM, việc phát hiện sớm các tác nhân ô nhiễm có ý nghĩa sống còn đối với bệnh nhân, nhất là những người bị bệnh về đường hô hấp như hen suyễn hoặc viêm phổi.

Sau khi thử nghiệm tại các trường đại học ở Mỹ, Anh và Trung Quốc, các chuyên gia tin tưởng thiết bị sẽ sớm được phổ biến rộng rãi. Hiện MicroPEM có giá khoảng 2.000 USD nhưng nhóm phát triển đang tìm cách hạ giá thành để đáp ứng nhu cầu trong công chúng. 
Mạng chống ô nhiễm lấy cảm hứng từ loài nhện: Tiến sĩ Fritz Vollrath, nhà động vật học thuộc Đại học Oxford (Anh) sau thời gian nghiên cứu loài nhện đã suy ra rằng có thể vận dụng tơ nhện và kỹ thuật giăng tơ của chúng để tạo ra một mạng lưới chống ô nhiễm hiệu quả. “Độ mỏng và sự tích điện của các sợi tơ cho phép chúng hút mọi hạt bụi bay ngang qua, còn chất bao phủ trên sợi tơ có tác dụng giống như keo giúp giữ chặt hạt bụi” – Tiến sĩ Vollrath cho biết.

Tiến sĩ Vollrath tin rằng màng tơ nhân tạo sẽ là một công cụ hoàn hảo để thu giữ và đo hàm lượng ô nhiễm, từ đó giúp đánh giá mức độ nguy hiểm của bầu khí quyển. Ông Vollrath cho biết mạng lưới chống ô nhiễm có thể được sử dụng ở bất cứ nơi nào, từ các vùng thảm họa đến các bệnh viện và nhà ở.

“Siêu cây” chống ô nhiễm không khí: Ở thủ đô Lima của Peru, nơi không khí đang bị ô nhiễm nặng nề, người ta đã cho lắp đặt những “siêu cây” do hãng Tierra Nuestra sản xuất ở vài khu vực xung quanh thành phố. Đây là thiết bị có khả năng bắt chước cơ chế hô hấp của 1 cái cây thực, có nghĩa rằng nó có thể hấp thụ khí CO2 và thải ra khí O2. 

Không khí ô nhiễm sau khi đi vào hệ thống này sẽ được chạy qua một hệ thống lọc bằng nước để loại bỏ khí CO2 cũng như một vài loại vi khuẩn. Một “siêu cây” có thể làm sạch khoảng 200.000 mét khối không khí một ngày – tương đương công suất của 6 cây thật – với giá thành đầu tư ban đầu khoảng 100.000 đô-la.
Theo moitruong